Kahve akımları ya da kahve dalgaları terimlerini daha önce duydunuz mu? Bu yazımızda birinci, ikinci ve üçüncü nesil kahve akımlarını detaylı olarak açıklıyoruz.
Yüzyıllar boyunca, insanların kahve tüketme şekli önemli ölçüde değişti. Kahvehanelerde tüketilen yoğun acı bir içecek olarak başlayan kahve, dünyanın dört bir yanındaki kahve dükkanlarında keyif alınarak tüketilen bir deneyime dönüştü.
Kahve kültürünün gelişimindeki bu dönemleri tasvir etmek için “dalga” terimi yaygın olarak kullanılmaya başlandı.
Kahve Akımları – Kahve Dalgaları
“Kahve dalgası” terimi, kahve endüstrisindeki bir zaman dilimini veya aşamasını ifade eder. Bu şekilde isimlendirilen toplamda 3 aşama vardır.
Kahve akımları olarak da bilinen bu zamanlar, aslında tüketici alışkanlıklarındaki ve kahveye yönelik tutumlardaki belirgin değişimleri, endüstrideki büyük değişiklikleri ve kahvenin kendisinin getirdiği küresel kültürdeki değişiklikleri temsil eder.
Kahve dalgası terimi ilk olarak 3. nesil kahve ile birlikte 2002 yılında Roasters Guild Publication’da yayınlandıktan sonra kahve sektöründe görülen bu üç akım, kahve dalgası olarak isimlendirilmeye başlanmıştır.
Kahve akımlarında her akım büyük bir değişimle başlar. Bu değişimlerden sonra kahve endüstri dünyası kalıcı olarak değişmiş ve her dalganın ardından yıkıcı etkiler gerçekleşmiştir.
Birinci, İkinci ve Üçüncü Nesil Kahve Akımları
- 1. Dalga (1700’ler): Kahve bir meta haline gelir, tüketimi katlanarak artar.
- 2. Dalga (1970’ler): Amerikan kahve devi Starbucks, kahve kültürünü dönüştürür.
- 3. Dalga (2000’ler): Kahve, üretim kaynağına ve üretim yöntemlerine göre satın alınmaya başlanır.
1. Nesil Kahve
İlk dalga olarak bilinen birinci nesil kahve, kahve tüketiminin katlanarak artmaya başladığı 1700’lere kadar gider. Bunun nedeni, sonunda insanların bu içeceğin arkasındaki potansiyeli fark etmeye ve düzenli olarak almaya başlamasıdır.
Bu davranış, kahve girişimcileri için büyük bir fırsat yaratır ve kahve satışları katlanarak büyür.
Osmanlıların 1650’de Avrupalıları kahveyle tanıştırmasının ardından, Londra’dan Paris’e ve Viyana’ya kadar büyük şehirlerde kahvehanelerin açılmasıyla kahvenin popülerliği artar. Kahve, hızlı içme kültürü ile beraber gelişir. Kitlesel tüketim ürünü olarak yayılır.
1. nesil kahvenin en önemli noktası kahveyi her evde bulunabilen temel bir madde haline getirmektir. Kahve, insanların normal yaşam tarzlarına dahil olmaya başlar.
Kahve akımlarının bu döneminde insanlar kaliteden çok yoğun kafein almayı önemsediğinden hem kahvenin menşei hem de aroması önemli değildir. Bu neslin anahtar olayı, kahvenin rahat bulunabilir ve erişilebilir olmasıdır.
Bu dönemde, hazır kahve ve vakum paketleme gibi gelişmeler yaşanmıştır.
2. Nesil Kahve
İkinci dalga olarak da bilinen ikinci nesil kahve, 1970’lerde, Starbucks’ın büyümeye ve kahve endüstrisinde daha fazla etkiye sahip olmaya başlamasıyla baş gösterir.
İkinci dalga kahvede, kahve tüketicileri kahveyi daha çok önemser ve daha iyi kaliteli kahve tatmak ister. Aynı şekilde, kahvenin kökenini de öğrenmek ister. Kahve, temel bir ev ihtiyacı haline gelmeye başlar.
Starbucks, bu dönemde kahve pazarının ihtiyacını anlar. İnsanların farklı bir kahve deneyimi yaşamak, daha sosyal, daha kaliteli kahve içmek istediklerini görür. Böylece, sadece kahve içilen bir yer değil, sosyal karşılaşma mekanları oluşturur.
Günümüzde bile hala çalışmak, arkadaşlarımızla oturmak için gittiğimiz dükkanlarda bu etki görülmektedir.
2. nesil kahvenin geliştiği dönemde, birçok alkollü içki şirketi satışlarında düşüş yaşar. Bunun asıl nedeni de sosyal mekanlar haline gelen kahve mağazaları olur.
Kahve akımlarının bu döneminde, kahve kültürü daha rahat bir hale dönüşmüştür. Beraberinde, kahve dükkanlarının mimarisinin ve iç tasarımının değişmesini de getirmiştir.
Böylece insanlar kendini daha rahat hissetmeye başlar. İkinci dalga kahve dükkanlarında satılan kahvelerin daha kaliteli olmasıyla da fiyatlar artmaya başlar.
Kahve akımları arasında ikinci nesil kahve akımının bir başka özelliği de kahve dükkanlarının sadece yetişkinlere değil, genel halka hitap edebilmek adına espresso bazlı kahve çeşitlerini geliştirmeleridir.
3. Nesil Kahve
3. dalga kahve akımı nedir? 3. dalga kahve nedir? Üçüncü dalga kahve, kötü kahveye bir tepki ve iyi kahveye doğru bir hareket olarak doğar.
Üçüncü nesil kahve terim olarak ilk kez 2002 yılında Trish Rothgeb tarafından Roasters Guild Publication’da yayınlanmıştır. Böylece kahveye dair yaşanan bu üç büyük dönem “kahve nesilleri” ya da “kahve dalgaları” olarak adlandırılmaya başlanır.
3. nesil kahve tüketicileri, farklı damak tatlarına uyan mükemmel bir fincan kahve elde edebilmeyi önemser. Artık insanlar kahvenin kökenine çok daha fazla önem vermeye başlar.
Kahvenin demlenme şekli, yetiştirildiği coğrafya ve iklim koşulları, hasatı, işlenme şekli, kavrulması gibi ince detaylar tüketici için önem kazanır. Bu dalganın önemli bir özelliği, kahve endüstrisinde bir dönüm noktası olan Nitelikli Kahve‘dir.
Özel kahve olarak da bilinen bu kahve çeşidi ile kahvenin kalitesi endüstride çok önemli bir noktaya gelir. Bununla birlikte barsitanın eğitimi, profesyonelliği, kahve çekirdeklerinin izlenebilirliği, mikro kavurucular ve adil ticaret gibi kahvenin birçok yönü de öne çıkarılır.
Üçüncü nesil kahve ile baristalara çok fazla önem verilir. Çünkü sonunda onların sahip olduğu bilgiler kullanılmaya başlanır. Önceden sadece bir kahve yapıcı olarak görülürken, 3. dalga kahve ile bir fincan kahveyi harika bir hale getirebilecek profesyoneller olarak anılmaya başlanır.
Çünkü iyi bir barista, yeşil kahvenin seçiminden kavrulmasına, demlenmesine ve harika bir kahve çeşidinin hazırlanmasına kadar her süreci bilir.
Kahve akımları içinde 3. nesil kahvenin bir diğer önemli özelliği de sektörün tüm tedarik zincirinde sürdürülebilirliğe odaklanmasıdır.
Kahve çiftçisini adil bir fiyat ödeyerek koruyan adil ticaret kahvesi, tüketicilere zarar vermeyecek tarım ürünlerinin kullanılması ve kahve endüstrisinin tüm paydaşlarının daha iyi hale getirmek için işbirliği yapması gibi girişimlerde bulunulur.
3. dalga kahve ile kahve, çiftçiden tüketiciye, tohumdan bardağa kadar kahve dünyasında yer alan herkesi olumlu yönde etkileyen küresel bir süreç haline gelir.
Spesifik tat notaları ön plandadır. Diğer nesillerde olduğu gibi koyu kavurmalar değil, hafif kavurmalar yapılır. Latte sanatı, single origin kahve, pour over demleme gibi terimleri bu dönemde ortaya çıkar.
3. Nesil Kahve Çeşitleri Nelerdir?
3. nesil kahve isimleri genellikle Chemex, V60, AeroPress, Moka Pot, French Press, Delter Press, Flower Dripper, Origami Dripper, Sifon gibi sıralanabilir ve bu kahve çeşitleri çoğaltılabilir.
Kaç Nesil Kahve Var?
Günümüzde 4. ve 5. nesil kahve terimleri de konuşulmaktadır. Fakat, yaşanmış olarak tarihe geçen kahve dalgası 3 tanedir.
Bazıları kahve endüstrisinin henüz dördüncü dalgaya girip girmediğini tartışsa da, çoğu kişi şimdiden gözle görülür bir değişimin olduğunu söyler.
Uzmanlara göre 4. nesil kahve, kahveye daha bilimsel bir yaklaşım olarak gelişebilir. Kahvenin farklı özellikleri ve kimyası hakkında daha derin bir araştırma, kavurmanın ardındaki işlemlere daha fazla odaklanma şeklinde endüstriye yansıyabilir.
Son olarak;
Kahve sektörü günümüzde hala büyümeye ve gelişmeye devam ediyor. Bu ilerleme içerisinde farklı kahve akımlarının gelmesi muhtemel. Her birinde kahvenin, kahveye verilen değerin arttığını görüyor, kahve hakkında daha fazla bilgi edinmeye, hak ettiği değeri vermeye başlıyoruz.