Bir kahve süsleme sanatı olarak bilinen Latte art, yüzyıllar öncesine dayanıyor. Temel bilgiler öğrenildikten sonra tüm tasarımlar işleme ya da dökme stilleri ile yapılabiliyor.
Yaklaşık 20 yıl önce, bir kafede kahve sipariş ettiğinizde, önünüze sadece lezzetli bir kahve gelirdi.
Bu kahvenin güzel görüntüsü ise, fincanlarla, yanında sunulan şeylerle sağlanırdı. Ya da daha yüksek bir ihtimalle, daha sade bir kahve ile karşılaşırdınız.
Fakat artık hangi kafeye ya da restorana gidersek gidelim, bir fincan kahve istediğimizde güzel görünümlü, desenlerle süslenmiş bir içecek ile karşılaşacağımızı biliyoruz. İşte bunun nedeni Latte sanatı!
Latte Art Nedir?
Latte sanatı, Latte, Kapuçino ve benzeri sütlü ve espressolu içecekler gibi kahvelerin üzerinde gördüğümüz tasarımlara verilen isim.
Latte sanatının bugünkü gibi bir akım haline gelmesinin öncüsü ABD kahve dükkanları oldu.
Desenlerle süslenmiş kahve fincanları 1980’lerin sonunda ve 1990’ların başında ABD’de popüler hale geldi ve kısa sürede dünyaya yayılmaya başladı.
Latte sanatı, 2000’lerde Avustralya ve İskandinav ülkelerine de ulaştı. Bugün Asya’da popüler olmasının nedeni ise Asyalı baristaların Latte sanatı için dünya şampiyonalarına katılmaları ve iyi performans sergilemeleri.
Latte sanatının son yıllarda bu kadar ünlenmesinin sebeplerinden biri de sosyal medya. Müşteriler güzel kahve fincanlarının resimlerini çevrimiçi paylaşmayı sevdiklerinden, artık içecek sunumuna çok daha fazla odaklanılıyor.
Instagram’da #latteart etiketi ile paylaşılmış 10.3 milyon gönderi bulunuyor. (Eylül, 2022)
Benzer şekilde barista şampiyonluğu, Latte art şampiyonluğu kazananlar sosyal medyada popülerlik kazanıyor ve dünyadaki diğer baristalara ve sanatçılara ilham veriyor.
Latte Art Nasıl Yapılır?
Latte sanatı, temelde sütün, ya da benzeri bir maddenin, buharda pişirilerek mikro köpük elde edilmesiyle başlıyor. Süt buharda pişirildiği için büyük kabarcıklar yerine koyu, kremamsı, yoğun kabarcıklar oluşuyor.
Isıtılan süt, genelde espressodan oluşan kahvenin üzerine dökülüyor. İlk aşamada, köpük tabakasının altında kalan daha sıvı süt dökülüyor ve kahve ile karışıyor.
Ardından sütün köpüğü de çeşitli hareketlerle kahve karışımının üzerine dökülüyor ve istenilen desen çiziliyor.
Latte sanatını yaparken en önemli nokta barista becerisi. Sütte oluşturacağı dokuyu ve hacmi doğru belirlemesi, hangi sıcaklıkta yapacağını iyi seçmesi, sütü hangi açıda ve yakınlıkta dökeceğini iyi bilmesi gerekiyor.
Mesela süt buhara pişirilirken hacmi bir miktar genişliyor. Genelde %15-20 civarında tutulan bu genişleme eğer az olursa, Latte sanatı için yeterli köpük elde edilemez. Eğer fazla olursa, yeteri kadar süt fincana konulamayabilir.
Bunu yaparken, sadece görsel değil, işitsel ipuçlarını da takip etmek gerekiyor.
Günümüzde tüketiciler yalnızca tüketmiş olmaya odaklanmıyor (en azından bir kısmı).
Artık insanlar içtiği kahvenin single origin olup olmadığına, nereden geldiğine, nasıl kavrulduğuna, öğütüldüğüne, demlendiğine ve sunulduğuna da dikkat ediyor.
İçecekleri kahvenin her anlamda kaliteli olması konusunda ısrar ediyorlar. Hızlı teslim edilen, iyi bir desen tasarımına, mükemmel bir tada sahip kahve tercih ediyorlar. Bu nedenle ortaya, yaratıcı ve farklı teknikler çıkıyor.
Latte Art Yapımı
Latte sanatı yapmanın üç temel aşaması var:
- Mükemmel köpük yapmak
- Espresso demlemek
- Sütü dökmek ve Latte sanatı yapımı
Mükemmel Köpük Yapmak, Sütü Krema Kıvamına Getirmek
İlk olarak, buhar sürahinize bir bardak için yeterli miktarda soğuk süt dökün. Sütün 1 derece olması önerilir.
Bunu yapmak için sürahinizi kullanmadan önce 30 dk buzlukta bekletin. Soğuk sürahi, sütün buharda haşlanmasını engeller, sütü krema haline getirmek için daha iyi köpürmesini sağlar. Krema kıvamını daha da sertleştirir.
İkinci olarak, buhar çubuğunu sürahinin altına koyun. Yukarı aşağı hareketlerle Latte art sütünü köpürtün. Bu sırada bir sıvı termometre kullanın.
Üçüncüsü, sütün 71˚C’ye ulaşmasına izin vermeyin. Bu ısıya gelene kadar buhar çubuğunu döndürmeye ve hareket ettirmeye devam edin.
Buhar çubuğunu kapatın ve çubuğu sütten çıkarın. Onları ıslak bir bezle temizleyin.
Daha kadifemsi bir dokuya sahip olabilmesi için birkaç dakika sütün oturmasını bekleyin. Ardından kuvvetlice döndürün. İçerisinde büyük baloncuklar fark ederseniz 20-30 sn döndürün ve arada sürahiyi tezgaha vurun.
Espresso Demlemek
Sütü köpürttüğünüz gibi espresso kahvenizi demleyin. Her shot espresso, 7 ila 8 gram arasında öğütülmüş kahve içermelidir.
Demlediğiniz espressoyu kahve kupasına veya ağzı büyük başka bir kaba koyun. Süt dökmeden önce en fazla 10 saniye bekleyin.
Sütü Dökmek ve Latte Art Yapımı
Latte art yapabilmek için buharda pişmiş sütü espressonun üzerine dökerken yükseklik, konum ve akışa dikkat etmeniz gerekiyor.
Kahveye sütle şekil verme işlemi için bardağın neredeyse yarısı dolana kadar sütü yüksekten, sabit bir hızla dökün. Ne yavaş, ne de hızlı olsun.
Bardağı biraz eğik bir açıyla tutun ve yavaşça bardağa daha yakın noktadan dökmeye başlayın. Bardağın yarısı dolduktan sonra deseniniz için gereken hareketleri yapabilir, kahve süsleme sanatını uygulayabilirsiniz.
Latte Art Teknikleri
Genel olarak Latte sanatı, kahvenin içerisinde buharda pişirilmiş süt ve süt köpüğünün el yordamıyla dökülmesi ile yapılıyor. Kalp, kuğu, yıldız ya da benzer şekiller böyle elde ediliyor. Bunlar, en sık kullanılan desenli kahve yapımı türleri.
Bunun yanında, sunumda daha farklı ve yaratıcı yaklaşımlar izleyen kahve dükkanları ve baristalar da var. Bunlar, kahvenin üzerinde tasarımlar oluşturmak için ek teknikler ya da mutfak eşyaları kullanabiliyor.
Bir çubuk yardımıyla kahvenin üzerindeki köpüğe şekil verebiliyor ya da kaleme benzeyen bir araçla kahvenin üzerine çizim yapabiliyorlar.
Bu sektör o kadar yaratıcı bir noktaya geldi ki, latte art şekilleri yerine kahvenizin üzerinde 3D tasarımlı bir köpük tabakası bile bulabilirsiniz.
Serbest Dökme (Free Pour) Tekniği
Genellikle en çok kullanılan Latte sanatı tekniklerinden biri serbest dökme. Burada süt köpüğünün sahip olduğu kıvam çok önemli.
Teknikte köpürtülen süt direkt olarak kahvenin üzerine dökülüyor. Sütün dökülme şekli ve hareketi ile istenilen tasarım oluşturuluyor. Genellikle kalp, kuğu ya da yaprak gibi şekiller oluşturmak için kullanılıyor.
İşleme (Etching) Tekniği
Bu teknikte, Latte art kalemi isminde bir metal çubuk kullanılıyor. Bu ekipman sayesinde köpüğün üzerine sınırsızca tasarım yapmak mümkün. Çünkü resim yapmak kadar yaratıcılığın kullanılabildiği bir alan.
Hatta işleme tekniği ile 3 boyutlu kahve sanatı tasarımları yapmak bile mümkün.
Gökkuşağı (Rainbow) Tekniği
Latte sanatı teknikleri arasında en popüler olan yöntem ise, gökkuşağı tekniği. Adından da anlaşılabileceği gibi, en renkli sunumlardan biri.
Teknik olarak serbest dökme işlemine benziyor. Kullanılan sütün içerisine gıda boyaları eklenerek rengarenk ve göz alıcı sunumlar yapılıyor.
Latte Art Nerede Kullanılır?
Latte sanatı, iyi renk kontrastı sağlayan matcha, sıcak çikolata, zerdeçallı Latte ve diğer içeceklerde kullanılabilir. Yulaf, soya ve fındık sütleri gibi süt çeşitleriyle de yapılabilir.