Türk kahvesi, Osmanlı zamanında kültürümüze giren ve bugün baş tacımız olan bir içecek. Öyle ki, Türk topraklarına dışarıdan girmesine rağmen, bu kültürün Avrupa’ya yayılması Osmanlı sayesinde olmuş.
Peki Türkler için bu kadar önemli olan Türk kahvesi nerede yetişir? Gelin, beraber bakalım.
Türk Kahvesi
Türk kahvesi, aslında kahvenin çekirdeğinden ve geldiği yerden çok, kahvenin pişirme yöntemine verilen isim.
Kahve çekirdekleri ilk olarak 16. yüzyılın başlarında Yemen’den Osmanlı topraklarına geldiğinde, önce saray ve çevresinde sevildi ve içilmeye başlandı.
O zamanlar kavrulup öğütülen kahve çekirdekleri, ibriklerde kaynatılarak tüketiliyordu. Genellikle saray halkı ve gelen önemli misafirlere ikram ediliyordu ve neredeyse bir yüzyıl boyunca halk, kahvenin varlığına aşina değildi.
Ardından saray çalışanları bu acı içeceği dışarıya taşıdı ve bir saray içeceği olmasının da etkisiyle halk tarafından merakla tüketildi. Bu ilgi, boş kalmadı ve 1540’lı yılların sonlarında İstanbul Tahtakale’de ilk kahvehane açıldı.
Türk kahvesinin halka yayılması, halk tarafından benimsenmesi ve zamanla bir kültür haline gelmesi de bu ilklerle başladı.
Ardından toplumla öyle bir kaynaştı ki, bu içeceğin tüketildiği kahvehaneler, devlet otoritesine karşı gelinen sosyal mekanlar olma iddiasıyla kapatıldı.
Zaman zaman içeceğin tüketilmesine, satılmasına ve bulundurulmasına yasaklar getirildi.
Fakat ne Türk halkı bu içecekten vazgeçebildi, ne de bu yasakları koyanlar kendi koyduğu yasaklara uyabildi. Sonuç olarak bugün bir millet ile özdeşleşmiş ve sınırlarını aşarak dünyaya yayılmış bir içecek ortaya çıktı.
Tüm bunlara konu olan kahvenin, yani kahve çekirdeklerinin Osmanlı’ya dışarıdan geldiğini söyledik. Yani “Türk kahvesi” ismi, bu kahvenin çekirdeklerinin Türk topraklarında yetiştiğini ifade etmiyor aslında.
Sadece pişirme yönteminden dolayı bu ismi almış. O zaman Türk kahvesi nerede yetişir?
Türk Kahvesi Nerede Yetişir?
Türk kahvesi nerede yetişir sorusunun kesin ve net bir cevabı yok. Çünkü Kahve Kuşağı’nda bulunan herhangi bir ülkede yetişmiş olabilir. Türkiye kahve üretimi konusunda yetersiz coğrafi ve iklim faktörlerine sahiptir.
Türk kahvesi diye bir kahve çekirdeği çeşidi yok. Kahve çekirdekleri temelde Arabica ve Robusta olarak ikiye ayrılıyor.
Dünyada üretilen kahve bitkilerinin neredeyse %98’i bu çekirdeklerden oluşuyor. Geri kalanı ise Liberica ya da Excelsa gibi özel çekirdekler.
Fakat bu küçük kısımda bile Türk kahvesi diye bir çekirdek yok. Çünkü aslında Türk kahvesi diye tükettiğimiz şey, kahve üreten ülkelerden birinde yetişmiş olan kaliteli Arabica çekirdekleri ya da Arabica ve Robusta harmanları.
Hal böyle olunca, Türk kahvesi nerede yetişir sorusuna ilk aşamada Türkiye’de yetişmediği cevabını verebiliriz.
Türkiye’de kahve yetiştirme üzerine bazı çalışmalar yapılsa da, bunlar deneme olmaktan çıkamadı ve henüz ticareti yapılacak kadar çok ve kaliteli bir üretim gerçekleşmedi.
Bu konuda daha fazla bilgi almak isterseniz, “Türkiye’de Kahve Yetişir Mi?” isimli yazımıza bakabilirsiniz.
Türk Kahvesi Hangi Ülkede Yetişir?
Türk kahvesi için kullanılan çekirdekler için özel bir üretim yeri yok. Fakat günümüzde Brezilya’da üretilen Rio Manas çekirdekleri Türk kahvesi üretimi için kullanılıyor.
Bunun yanında, Türk kahvesi için tüm kahve çekirdekleri kullanılabilir. Çünkü Türk kahvesi, kahve çekirdeğine değil, pişirme yöntemine verilen isimdir.
O zaman Türk kahvesi nerede üretiliyor? Tabii ki Kahve Kuşağı’nda!
Kahve Kuşağı
Kahve kuşağı, dünyada ekvatorun 30 derece güneyi ve 25 derece kuzeyi arasında kalan bir zon.
Bu zonda kahve bitkisi en kolay şekilde yetişiyor çünkü buranın tropikal iklimi, rakımı ve toprağı kahve yetiştirmek için en ideal koşullara sahip.
Kahve kuşağı ile ilgili daha detaylı bilgi edinmek isterseniz, ilgili yazımıza göz atabilirsiniz.
Bu 5.100 kilometrelik şerit, tüm dünya kahvelerinin ortaya çıktığı yer. 5 kıtayı ve yaklaşık 70 ülkeyi kapsıyor. Yani Türk kahvesi nerede yetişir dediğimizde, cevap bu 70 ülkeden biri olabilir.
Tabii ki, bu ülkeler arasında kahve üretiminde başı çeken isimler var. Brezilya, Etiyopya, Kolombiya ve Endonezya bunların başında geliyor. Yani Türkiye’de tüketilen Türk kahvesi temelde büyük ihtimal bu ülkelerden gelmiştir.
Eğer satın aldığınız Türk kahvesinin nerede yetiştiği, üretildiği ve işlendiğini öğrenmek isterseniz, paketlerindeki bilgileri okuyabilirsiniz.
Fakat bu bilgiler muhtemelen kısıtlı olacak ve yeterli gelmeyecektir. Bu nedenle single origin kahveleri tercih edebilirsiniz.
Single origin kahveler, çok küçük miktarlarda üretimi yapılan, tek kökenli ve üretildiği ülkeye, iklime hatta toprağına kadar takip edilebilen kahve türleri.
Bunun yanında, herhangi bir yöresel kahve çeşidi ile de Türk kahvesi yapabilirsiniz. Çünkü, dediğimiz gibi, Türk kahvesinin özelliği, kahvenin pişirme tekniğinde.
Bugün, bir Etiyopya kahvesini ya da Brezilya kahvesini öğütüp cezvede Türk kahvesi pişirme yöntemi ile pişirdiğinizde, yine Türk kahvesi olur.
Böylece farklı lezzetleri deneyebilir, damak tadınıza uygun olanı keşfedebilirsiniz.