Refraktometre, sıvılar yoluyla ışığın kırılmasını ölçmek için kullanılan bir araç. Bu araç sayesinde sıvının özellikleri hakkında bilgi alınır.
Genellikle laboratuvarlarda, plazma seviyelerini tespit etmek ve değerli taşların yapısını belirlemek için kullanılır. Bu araçların kahve refraktometresi olarak kullanımı ise oldukça yeni.
Peki bu bilimsel alet nedir? Neden ve nasıl kullanılır? Daha da önemlisi, daha iyi bir kahve hazırlamaya yardımcı olur mu? Tüm soruların cevabı yazımızın devamında.
Kahve Refraktometresi – Refraktometre Nedir?
Normal bir refraktometreye benzer şekilde, filtre kahve ya da herhangi bir kahvedeki ekstraksiyon miktarlarını belirlemek ve kafein konsantrasyonunu ölçmek için kahve refraktometresi kullanılır.
Kahve içerisindeki çözünmüş katıların toplamını (TDS-Total Dissolved Solids) ölçer ve ekstraksiyon verimini hesaplar. Yani suyun içerisindeki kahve oranını bize verir.
Refraktometreyi kahve alanında ilk olarak kullanmayı düşünen şirket VST Inc. Orijinal cihazın teknolojisini temel alarak kahvenin belirli ögelerini ölçmek üzere geliştirdiler. Böylece profesyonel kahve dünyasında iyi bir yer eden yeni bir cihaz ortaya çıkardılar.
Bu cihaz, kahvenin asiditesini ölçer, acılık oranını gösterir. Çözünen kahve miktarını ortaya çıkararak kahvenin aromasının ve lezzetinin yeterli olup olmadığını sayısal olarak gösterir.
Ekstraksiyon, kahvenin tadı üzerinde büyük etkisi olan bir işlemdir. Bu nedenle kahve refraktometresinin verdiği sayısal değerler, profesyoneller tarafından kullanılan, her seferinde aynı aromayı yakalamak için değerli bir bilgi.
TDS (Total Dissolved Solids) Nedir?
Türkçe karşılığı; Toplam Çözünmüş Katı Madde. Yani kahve demlediğiniz suyun içinde çözünen kavrulmuş ve öğütülmüş kahve parçalarıdır. Daha sonra bu oran kullanılarak ekstraksiyon verimi ölçülebilir.
Tüm kahveler aynı TDS oranına sahip değildir. Evrensel bir standart ya da referans değeri de yoktur. Fakat yaptığınız kahvenin türüne göre alışılagelmiş bazı normal değerler vardır.
Espresso kahvenin TDS değeri yaklaşık %10’dur. Lungo için bu oran %5-6’ya düşer. Ristretto için de %13’e çıkar.
Genel olarak daha konsantre bir kahve her zaman seyreltilmiş bir kahveden daha yüksek bir TDS oranına sahip olur. Kahveyi tadarken zaten bunu hissedebilirsiniz. Fakat kahve refraktometresi sayesinde bunu sayısal olarak kesin bir şekilde görme imkanınız olur.
Neden Kahve Refraktometresi Kullanılır?
Kahvenizin çok güçlü veya zayıf, az veya fazla çekilmiş olup olmadığını sadece tadıyla ayırt etmek zor olabilir. Bu nedenle TDS’yi ve ekstraksiyon verimini ölçmek, kahvenin tadı güzel değilse hangi düzeltmeleri yapmanız gerektiği konusunda size ipucu verebilir.
Günümüzde içecek şirketleri, kahve kavurma makinesi üreticileri ve üst düzey kahve dükkanları, kahve refraktometrelerini daha fazla kullanmaya başladı.
Böylece doğru kavurma süresini, öğütücü derecelerini, öğütme miktarını, ekstraksiyon süresini ve daha bir çok faktörü optimize edebiliyorlar. Damak zevki kuvvetli olanlar için bu aracı kullanmak, iyi bir kalite kontrol aşamasının uygulanmasını sağlıyor.
Kahve Refraktometresi Nasıl Kullanılır?
Kahve refraktometresi doğru kullanıldığında, mükemmel lezzette bir fincan kahve elde edilebilir. Zaten bu ekipmanın amacı da, en hassas şekilde bir kahve hazırlamaya yardımcı olmaktır. Adı ne kadar bilimsel görünse de, kullanımı oldukça kolaydır.
- İlk olarak cihazın gözünü, yani haznesini temizlemek ile başlayın. Bunun için temiz bir bez ve su kullanabilirsiniz. Hazneyi iyice ovduğunuzdan ve kuruttuğunuzdan emin olun.
- Ardından okuyucu gözün üzerine birkaç damla kahve damlatın ve başlatma düğmesine basın.
- Kahve refraktometresinin birkaç saniye sonra sonuçları gösterdiğini göreceksiniz. Dijital ekrandan kahvenin TDS oranını alabilir, ekstraksiyon performansını görebilirsiniz.
Sizin için en lezzetli bardağa ulaşana kadar bu işlemi her bardakta tekrarlayın. Farklı tarifler deneyin ve her birinin değerlerini not edin. Böylece gerçekten lezzetli bardağa ulaştığınızda, bunun için en uygun ekstraksiyon veriminin ne kadar olması gerektiğini bilebileceksiniz.
Kahve Refraktometresi Artıları
- Kahvenin asiditesini ve acılığını ölçebilir.
- Bazı modelleri daha kesin ve daha derin sonuçlar verebilir.
- İşletmeler için mükemmel bir araçtır.
- Elde edilen veriler, satıcılardan yeni bir kahve isteyip değerlendirirken kullanılabilir. Bu değerlere bakılarak iyileştirmeler yapılabilir.
- Kahvenin çok güçlü mü yoksa zayıf mı olduğu anlaşılabilir.
- Küçük, hafif ve kullanımı kolaydır.
Kahve Refraktometresi Eksileri
- Tüm donanımı satın almak çok masraflıdır.
- Bireysel olarak evde kullanım için pratik değildir.
- Ne tür iyileştirmeler yapmanız gerektiğini tam anlamıyla söyleyemez.
Kahve Refraktometresi Çeşitleri
1. Dijital Kahve Refraktometresi
Bunlar piyasada sıklıkla görülen, kahvenin hem TDS değerini hem de Brix derecelerini (kahvedeki şeker miktarını) ölçen cihazlardır.
2. Optik Kahve Refraktometreleri
Dışarıdan kalın bir termometreye benzeyen bu cihazlar, dijital cihazlardan daha küçük bir boyuta sahiptir. Maliyet açısından da daha uygun fiyatlıdır. Kahvenin yalnızca Brix değerini ölçer. Fakat bunu dijital kahve refraktometrelerinden daha detaylı bir şekilde yapabilir.
3. Kahve Makinesi İçin Kullanılan Refraktometreler
Özellikle baristalar tarafından kullanılır. Kahvenin TSD ve Brix derecelerini, ayrıca kahvenin sıcaklığını anında ölçebilen, Bluetooth’lu dijital bir refraktometredir. Bluetooth özelliği, uygulama aracılığıyla ölçümlerin kaydedilmesini sağlar.
Kahvede TDS Nasıl Artırılır?
TDS’yi artırmak için kahve tarifinizde yapabileceğiniz birkaç ayar vardır. Kahve çekirdeklerini daha ince öğütebilir, demleme süresini artırabilir, su sıcaklığını yükseltebilirsiniz. Eğer espresso yapıyorsanız, daha yüksek bir basınç kullanabilirsiniz.
Son olarak,
Aslında herkesin gerçekten bir kahve refraktometresine ihtiyacı yoktur. Fakat bütçeniz yetiyorsa, bilimsel olarak kahve hakkında daha fazla yoğunlaşmak istiyorsanız, tutarlı denemeler yapmak istiyorsanız, o zaman bir kahve refraktometresi kahve demlemeyi daha eğlenceli bir hale getirebilir.
Öneri Yazı: Dünyanın En İyi Kahve Çekirdekleri