Bugün neredeyse 70 farklı ülke topraklarında yetişen kahve, dünyada petrolden sonra en çok ticareti yapılan ikinci ürün. Tarihi 15. yüzyıla kadar dayandığı bilinen bu içeceğin hangi ülkeye ait olduğu, kahvenin ana vatanının neresi olduğu merak edilen bir konu.
Kahvenin Ana Vatanı Neresidir?
Kahve bitkisi Etiyopya’da ortaya çıkmıştır. Efsaneye göre kahve, Etiyopyalı bir keçi çobanı olan Kaldi tarafından keşfedilmiştir. Çoban, bazı meyveleri yiyen keçilerin çok canlandığını fark eder.
Ardından bu kırmızı meyveleri toplar ve kendisi de yediğinde, aşırı enerjik olduğunu keşfeder.
Bunu manastırdaki keşişlere haber verir ve bir keşiş, kahve ağaçlarındaki bu meyvelerden bir demleme yaparak bu içecek sayesinde dua edebilmek için daha çok ayakta kalabildiğini keşfeder. Bu hikayenin tarihi yaklaşık 9. yüzyıla dayandırılır.
Dolayısıyla Etiyopya, kahvenin ana vatanıdır. Tam olarak günümüzdeki gibi çekirdeği kavrulup öğütülüp içecek olan kahve gibi tüketilmese de, şimdiki gibi etkilerin görüldüğü meyve olarak bilinir ve tüketilir.
Kahvenin Kısa Tarihi
15. yüzyılda yüzyılda Yemen’de kahve tüketilmektedir. Buradaki Sufi manastırlarında dualar sırasında konsantrasyonu artırdığı için kahve tüketilmiştir.
Yerel rahipler kahve ağaçlarının meyvelerini kurutur ve diğer manastırlara gönderir. Fakat bu aşamada tüketilen kahve, bugünkü gibi tüketilmez. Meyveler suya konur, ıslatılır. Ardından hem meyve yenir hem de ıslatılan suyu içilir.
Ardından 16. yüzyılda kahve İran’a ve Türkiye’ye yayılır. Türkiye’de kahve çekirdekleri kavrulur, öğütülür, suda kaynatılır ve bugün bildiğimiz kahveye benzer bir içecek yapılır. Bu coğrafyalarda insanların kahve içebilecekleri ve sosyalleşebilecekleri kahvehaneler açılmıştır.
16. yüzyılın sonlarında kahve, ticaret yoluyla Avrupa’ya ulaşır. İlk olarak İtalya’da tanıtılır. Hatta bugün kahve İtalyanlar arasında hala çok popüler bir içecektir.
17. yüzyılda kahve Avrupa’da gerçekten popüler hale gelmiştir. 1600’lerde Avrupa’da kahvehaneler açılmıştır.
İngiltere’deki ilk kahvehane 1651’de Oxford’da açılmış ve 7. yüzyılın sonlarına doğru İngiliz kasabalarında tüccarların ve erkeklerin bir fincan kahve içmek, gazete okumak ve sohbet etmek için buluştuğu birçok kahvehane ortaya çıkmıştır.
Londra’daki ilk kahvehane 1652’de açılmıştır. 17. yüzyılın sonunda ise sayısı yüzlere ulaşmıştır. Amerika’da ilk kahvehane ise 1689’da Massachusetts, Boston’da açılmıştır.
18. yüzyılın başlarında Hollandalılar Endonezya’da kahve yetiştirmeye başlamışlardır. Aynı zaman diliminde Brezilya’da da kahve yetiştiriciliği başlamıştır. 19. yüzyılın başlarında Brezilya’daki kahve tarlaları patlama yaşamıştır.
Bugün kahve hala dünyanın en popüler içeceklerinden biridir. Brezilya da hala dünyanın en büyük kahve üreticisidir. Aynı zamanda dünya çapında büyük bir endüstridir ve milyonlarca işçi çalıştırmaktadır. Birçok insan için kahve yetiştiriciliği ve üretimi bir yaşam biçimidir.
1990’larda Amerika Birleşik Devletleri’nde yeni bir hareket ortaya çıkar. Kahve elle demlenir ve müşteriler çekirdekler, demleme aşamaları hakkında bilgilendirilir.
Böylece özel kahve endüstrisi ortaya çıkar. Sadece birkaç yıl içinde dünya çapında bir hareket haline gelir. Bu sektör bugün Starbucks gibi kahve zincirlerini bile geride bırakmıştır.
Kahve Hangi Ülkeye Ait?
Kahvenin ana vatanı Etiyopya olarak bilinse de, bugün kahve, 70’den fazla ülkede yetiştirilmektedir. Dünya’da kahve yetiştirilen zon, Kahve Kuşağı olarak adlandırılır ve tüm kahve çekirdekleri bu alandan çıkar.
Her ne kadar kahve bitkisinin kökeni Etiyopya olarak bilinse de günümüzde, kahve tüm dünyaya yayılmıştır.
Kahve yetiştirilen her ülkenin kendine özel, her toprağın kendine ait kahvesi vardır. Endonezya kahvesi, Guatemala kahvesi, Brezilya kahvesi, Honduras kahvesi bunlara örnek olarak verilebilir.
Aslında kahve bitkisi, yan yana iki farklı çiftlikte bile farklı aroma verebilir. Bu da kahveyi aşırı derecede coğrafyaya bağımlı hale getirir. Yetiştiği bölgeye, iklim koşullarına göre her kahve özel olarak isimlendirilir.
Özetle
9. yüzyıldan günümüze kadar her seferinde bir adım daha gelişerek gelen kahvenin kökeni Etiyopya’ya ait olsa da, bugün tüm dünyaya mal olan bir endüstridir.
Yalnızca Kahve Kuşağı’nda bulunan 70’ten fazla ülkede, özel koşullarda yetişir. Üretimi, işlenmesi, kavrulması, öğütülmesi ve pişirilmesi/demlenmesi aşamalarının her birinde milyonlarca insanın istihdam edildiği bir sektördür.
Dünyada ticaret anlamında petrolden sonra gelen ikinci sektördür.
Öneri olarak; “Organik Kahve Nedir?” başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.